Symbolika wojsk inżynieryjnych w Polsce.

1. Korpusówka

Korpusówka wojsk inżynieryjnych do 1960 roku

Korpusówka wojsk inżynieryjnych

„Korpusówka” – potoczna nazwa oznaki korpusu osobowego w Wojsku Polskim i pozostałych „służbach mundurowych”.

W Wojsku Polskim, podobnie jak wielu innych armiach, członkowie poszczególnych korpusów osobowych noszą na mundurze oznaki oznaczające ich specjalność. Współcześnie polskie korpusówki wojskowe mają formę niewielkich (zwykle średnicy ok. 1.5 cm) wytłaczanych i oksydowanych znaczków metalowych, noszonych na patkach kurtki munduru wyjściowego i płaszcza. Liczba, nazewnictwo i rodzaje „korpusówek” wojskowych nie pokrywają się obecnie z przepisami prawnymi regulującymi politykę personalną w Wojsku Polskim i stanowią bardziej odzwierciedlenie tradycji wojskowych poszczególnych służb niż sytuacji prawnej. Nie są także jednolitym systemem oznaczania specjalności wojskowych, ale bywają również oznaką przynależności do określonych formacji wojskowych lub dodatkowym oznaczeniem stopnia wojskowego (dla generałów). Podobną do wojskowych formę mają korpusówki innych służb mundurowych (np. Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej, Służbie Więziennej, itp.)

 2. Oznaka wojsk inżynieryjnych

Oznaka wojsk inżynieryjnych

Oznaki rozpoznawcze rodzajów wojsk i służb – plakietki noszone przez wszystkich żołnierzy Sił Zbrojnych Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej na prawym rękawie kurtek galowych, wyjściowych i służbowych oraz na płaszczach. Oznaki przedstawiają stylizowane symbole i barwy odpowiedniego rodzaju wojsk czy służby. Tłoczone były z tworzywa sztucznego na okrągłych, miękkich tarczach w odpowiednim kolorze rysunku i tła. Średnica – 70 mm.

Z dniem 1 października 1989 roku żołnierze zawodowi przestali nosić oznaki rozpoznawcze rodzajów sił zbrojnych, wojsk i służb. Nie dotyczyło to oznak organizacyjnych 1 Warszawskiej Dywizji Zmechanizowanej, 6 BPD, 7 Brygady Desantowej, jednostek podhalańskich oraz pododdziałów stołecznej Komendy Garnizonu.

3. Patka

Patka saperów (na kołnierz) wprowadzona w Wojsku Polskim w Anglii w 1941.

Zgodnie z polskimi tradycjami w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie wprowadzono patki na kołnierze w kolorach broni. Od września 1944 roku patki nosili audytorzy, duchowieństwo i żandarmeria 3 Brygady Strzelców – pozostali żołnierze nosili proporczyki swoich oddziałów. Barwy broni noszone były także w postaci barwnych otoków przy rogatywkach garnizonowych. Stosowany był ten sam klucz, co w przypadku patek – wywodzący się wprost z przedwojennego.

Patka w latach 1952 – 1960

Wraz z wprowadzeniem kurtek z wykładanym kołnierzem, zmienił się też kształt patek.

Patka wojsk inżynieryjno-saperskich i samochodowych

(patka ciemnokarminowa, wypustka czarna)

4. Łapka

Łapka IIRP

Powołana w grudniu 1918 roku Komisja Ubiorcza opracowała projekt jednolitego polskiego munduru wojskowego Celem odróżnienia rodzajów wojsk i służb zastosowano kolorowe łapki i wypustki na kołnierzach. Barwy te powtórzono w formie poziomych pasków w odwrotnym układzie barw na rogach kołnierza płaszcza. Przy ustalaniu koloru patek i wypustek uwzględniano tradycje wojskowego ubioru narodowego. Karmazynowe wypustki przy granatowych łapkach generałów i oficerów Sztabu Generalnego nawiązywały do barw wyłogów i kołnierzy mundurów generalskich od czasów Sejmu czteroletniego. Granatowe łapki piechoty z żółtą wypustką symbolicznie nawiązywały do munduru i wyłogów regimentów piechoty powstania Kościuszkowego i listopadowego. Karmazynowe patki ułanów, karmazynowe z ciemnozieloną wypustką strzelców konnych i ciemnozielone łapki z czarną wypustką artylerii oraz czarne z pasową wypustką saperów nawiązywały do barw.

Barwy w latach 1949 – 1952

Nowe przepisy ubiorcze wprowadziły na kołnierz kurtek ciemnokarminowe łapki z wężykiem haftowanym matowosrebrnym bajorkiem i wypustką barwy broni lub służby. Szerokość wężyka na łapce generalskiej wynosiła 24 mm, oficerskiej 16 mm, podoficerskiej 15 mm. Generałowie oraz oficerowie dyplomowani na patce mieli haftowane srebrne orły. Uczniowie szkół wojskowych na łapkach nosili oznaki szkolne.

Wojska inżynieryjno-saperskie

(Łapka ciemnokarminowa, wypustka czarna)

5. Proporce

Barwy proporczyków określały rodzaj wojska lub służby. Noszone były na kołnierzu kurtki i płaszcza sukiennego. Były to barwne trójkąty równoramienne o długości 6 cm, szerokości 3 cm. Wykonywane były z płótna, sukna, aksamitu, rypsu, itp.

Barwy proporczyków w latach 1943 – 1944

Saperzy (Proporczyk czerwono-czarny)

Barwy proporczyków w latach 1945 – 1949

W 1945 roku częściowo zmieniono barwy proporczyków i ich kształt. Stanowiły go dwa równoległe trójkąty materiału zszyte razem bokami długości 7 cm. Wymiary trójkątów: dolny – 2x7x8 cm, górny – 2x7x6,5 cm.

Na kołnierzach płaszczy sukiennych w miejsce proporczyków wprowadzono dwa paski materiału szerokości 0,5 cm zszyte razem i przyszyte do kołnierza w odległości 7 cm od dolnych rogów kołnierza.

Warto nadmienić, iż od drugiej połowy roku 1944 aż do roku 1949 (na co wskazuje dość obszerny materiał ikonograficzny, wspomnienia oraz zachowane eksponaty) na mundurach zaczęły pojawiać się nieprzepisowe patki (łapki), nawiązujące do wzorów obowiązujących w latach II RP. Wykonywano je z rozmaitych, dostępnych tkanin w odpowiednich barwach, zaopatrując w wężyk haftowany, lub – co charakterystyczne – aplikowany z różnorodnych taśm dystynkcyjnych, rzadziej pasmanteryjnych, lub wycinany z blachy aluminiowej.

Saperzy mostowi i elektrotechnicy