gen. Jakub Jasiński

Patron 3 pułku saperów

gen. Jakub Jasiński

Jakub Jasiński urodził się 24 lipca 1761 roku w Węglewie na Kujawach w rodzinie szlacheckiej. W roku, 1773 jako dwunastoletni chłopak został przyjęty do Szkoły Rycerskiej, gdzie podczas ośmioletniego pobytu otrzymał gruntowne wykształcenie wojskowe i ogólne oraz szeroki zakres wiedzy politechnicznej i prawniczej. Był kadetem pilnym i zdyscyplinowanym, dlatego w drodze wyróżnienia jego nazwisko i imię umieszczono na złotej tablicy oraz zaproponowano mu zaszczytne stanowisko wychowawcy w Szkole Rycerskiej, tzw. podbrygadiera, które gorliwie wykonywał w okresie 1782-1784. W 1789 roku został ponownie powołany do czynnej służby wojskowej w związku z utworzeniem przez króla Augusta w Wilnie Korpusu Inżynierów Wielkiego Księstwa Litewskiego. Jednym z jego organizatorów został właśnie ppłk Jakub Jasiński. Powierzono mu rolę organizatora szkoły i stanowisko dowódcy korpusu. Był to dla niego znaczący awans, jeśli chodzi o karierę wojskowa, jak i pozycje społeczno-polityczną na Litwie. Za zasługi położone przy organizowaniu korpusu, wzorowe nim kierowanie, Jakub Jasiński w 1792 r. otrzymał awans na pułkownika. Po ogłoszeniu aktu konfederacji w Targowicy i wkroczeniu dwóch armii rosyjskich w granice państwa polskiego, J. Jasiński, początkowo, jako szef sztabu w drugiej dywizji gen. Zabiełły uczestniczył w kampanii przeciwko przeważającym siłom wojsk Katarzyny II. Za osobiste męstwo tej kampanii odznaczony został nowo ustanowionym orderem wojennym – krzyżem Virtuti Militari. Po II zaborze Polski Jakub Jasiński pozostał na stanowisku dowódcy Korpusu Inżynierów Litewskich, pełniąc jednocześnie rolę kierowniczą w sprzysiężeniu powstańczym w Wilnie. Na wiadomość o Insurekcji Kościuszkowskiej w nocy z 23 na 24 kwietnia 1794 r. wojska powstańcze pod jego dowództwem opanowały Wilno i jednocześnie aresztowały zdrajców targowiczan.W maju 1794 r. przyjął naczelną komendę pod siłami powstańczymi na Litwie oraz został mianowany przez T. Kościuszkę generałem brygady. Jakub Jasiński należał do najbardziej radykalnego skrzydła powstańców. W swych odezwach odwoływał się do całego narodu, zrywając z dawną koncepcją narodu szlacheckiego. Przede wszystkim zaś walkę o niepodległość widział, jako walkę mas ludowych. Wskutek intryg ideowych przeciwników, gen. Jasiński został odwołany ze stanowiska naczelnego Komendanta Wojsk Litewskich. W połowie 1794 r. Kościuszko powierzył mu stanowisko dowódcy dywizji nadnarwiańskiej. Zadaniem głównym dywizji było neutralizowanie działań 10 tys. korpusu pruskiego gen. Schonfedta. We wrześniu 1794 r. gen. Jasiński został odznaczony przez Naczelnika złotą obrączką nr. 37 na której widnieje napis „Ojczyzna Obrońcy Swemu”. Zginął na szańcach Pragi 4 listopada 1794 r. pozostając dla współczesnych i potomnych wzorem żołnierza i gorącego patrioty. Gen. Jakub Jasiński był niewątpliwym symbolem Polski walczącej w obronie swej niepodległości i godności narodowej. Okryty laurem bohaterstwa należy do najpiękniejszych postaci żołnierskich Polski przedrozbiorowej. W historiografii narodowej mówi się o nim, jako o generale i poecie, wybitnym rewolucjoniście i jakobinie polskim. Prof. Mościcki we wstępie swej pięknej monografii poświęconej Jasińskiemu, słusznie zaznacza, iż „był żołnierzem z duszą poetycką, upojona kordiałem poezji. najwznioślejszej poezji-wolności”.

Pod naszym sztandarem.

Przeobrażenia polityczne i militarne w Europie Wschodniej i Środkowej, jakie nastąpiły na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat przyczyniły się do wielu istotnych zmian w Wojsku Polskim. Zapoczątkowany został proces restrukturyzacji wojsk. Zmiany dokonały się również w dziedzinie szkoleniowo-wychowawczej i pracy kulturalno-oświatowej. Czynnie i skutecznie wdrażane są postanowienia i decyzje władz państwowych i wojskowych w dziedzinie przejmowania, kultywowania i kształtowania tradycji orężnych Wojska Polskiego. W wyniku realizacji postanowień Ustawy Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z 19 lutego 1993 roku o znakach Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej i wytycznych Ministra Obrony Narodowej z 13 października 1993 r. w sprawie postępowania organów wojskowych w przypadku fundowania sztandarów jednostkom wojskowym – nadawane są związkom taktycznym i jednostkom wojskowym sztandary nowego wzoru.

W 1991 roku zapoczątkowany został proces powrotu Wojska Polskiego do pełnych, historycznych tradycji orężnych. Rozkaz Ministra Obrony Narodowej nr 1 z dnia 2 stycznia tegoż roku unormował sprawy dziedziczenia i kultywowania tradycji oręża polskiego, podkreślając, iż dotyczy dziedzictwa z okresu całej historii Rzeczypospolitej Polskiej.

Szczegółowe kwestie dotyczące wzoru sztandaru wojskowego regulują akty normatywne, wyznaczające jednostki wojskowe uprawnione do otrzymania sztandaru. Sztandar nadaje i wręcza Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej na wniosek Ministra Obrony Narodowej. Regułą obowiązującą przy przejmowaniu i dziedziczeniu tradycji jest związek wynikający z tożsamości numeru lub nazwy, wspólnego regionu formowania lub stacjonowania.

Zgodnie z tymi zasadami 3 Pułk Saperów przejął tradycje:

• 13 batalionu saperów z armii gen. Józefa Hallera, która w 1919 roku przybyła do Polski z Francji („Błękitna Armia”);
• 13 Samodzielnego Kołobrzeskiego Batalionu Saperów 6 Dywizji Piechoty z okresu II wojny światowej.

W związku z tym, że jednostce wojskowej może być nadane imię osoby szczególnie zasłużonej dla sił zbrojnych, przy czym:

• patronem nie może być osoba żyjąca;
• charakter zasług patrona powinien być zgodny ze specyfiką rodzaju sił zbrojnych, wojsk lub służby,

dlatego też pułk przyjął, jako patrona. gen. Jakuba Jasińskiego – wielkiego patriotę i wybitnego inżyniera wojskowego.

Święto pułku obchodzone było 1-go maja – data sformowania pułku w docelowej strukturze organizacyjnej.

Decyzją Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 5 lipca 1995 roku pułkowi nadano sztandar wojskowy ufundowany przez społeczeństwo Dębicy oraz ziemi dębickiej i mieleckiej.

Sztandar 3 psap

Na stronie głównej płata sztandaru, w narożnych polach, w wieńcach wawrzynu wpisano cyfrę  3, symbolizującą numer pułku. Pośrodku płata jest orzeł w wieńcu wawrzynowym. Na stronie lewej płata sztandaru, w jego częściach narożnych, w wieńcach wawrzynu umieszczone są: herb miasta Dębica, w którym to mieście stacjonuje pułk; Herb miasta Kołobrzeg – symbolizujący nazwę 3 Samodzielnego Kołobrzeskiego Batalionu Saperów, tradycje, którego przejął pułk; odznaka pamiątkowa 3 Pułku Saperów obowiązująca aktualnie; odznaka symbolizująca rodzaj wojsk – wojska inżynieryjne; pośrodku płata w wieńcu wawrzynowym jest umieszczony napis: „Bóg – Honor – Ojczyzna”. Głowicę sztandaru stanowi orzeł w koronie spoczywający na podstawie, na której widnieje napis – 3 psap.  

z rąk Dowódcy Korpusu gen. dyw. Z. Bryka

W czasie uroczystości poświęcenia i przekazania sztandaru 3 Pułkowi Saperów, wbitych zostało 14 honorowych gwoździ mocujących płat sztandaru do drzewca. Gwoździe posiadają następujące napisy: „Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej; Minister Obrony Narodowej; Szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego; Dowódca Krakowskiego Okręgu Wojskowego; Wojewoda Tarnowski; Fundatorzy Sztandaru; Rodzice Chrzestni Sztandaru; Szef Wojsk Inżynieryjnych Sztabu Generalnego Wojska Polskiego; Szef Wojsk Inżynieryjnych i Obrony Przeciwchemicznej Krakowskiego Okręgu Wojskowego; Dowódca 3 Pułku Saperów; Oficerowie 3 psap; Podoficerowie 3 psap; Chorążowie 3 psap; Szeregowi 3 psap”.

Poprzez umieszczenie na sztandarze jednostki najważniejszych symboli i nazw, zostały upamiętnione zasługi i wydarzenia z tradycji jednostek. Jest to wyraz hołdu, złożonego naszym poprzednikom i krwi przez nich przelanej dla utrzymania niepodległości naszej Ojczyzny.

Odznaka 3 psap

Symbol główny odznaki stanowi herb miasta Dębicy, składający się ze stylizowanej tarczy o wymiarach 10 x 13 mm, koloru czerwonego, na środku, której znajduje się gryf koloru białego. Nad tarczą herbową umieszczona jest stylizowana korona koloru złotego. Herb wpięty jest centralnie na krzyżu Virtuti Militari, którego wysokość ramion wynosi 20 mm.
I tak na górnym ramieniu krzyża umieszczona jest cyfra „3” koloru czarnego, oznaczająca numer pułku, zaś na ramieniu dolnym skrót nazwy pułku – „psap”. Ramiona poziome krzyża zawierają cyfry oznaczające: rok sformowania pierwszej jednostki technicznej 13 Batalionu Saperów w obozie Armii Polskiej w Sille de Guillame we Francji oraz datę przeformowania 13 Ośrodka Szkolenia Specjalistów Wojsk Inżynieryjnych na 3 Pułk Saperów zgodnie z zarządzeniem Szefa Sztabu Generalnego WP nr 056/Org. z 2.08.1994 r. Ramiona krzyża są koloru srebrzysto-szarego, obramowane czarnym paskiem o szerokości 1 mm.

Odznaka została opracowana przez ppłk Adama Sułkowskiego, Halinę Dykas i szer. elewa Bartosza Bajerlejna i zaakceptowana przez społeczność jednostki.

Sylwetki dowódców 3 pułku saperów im. gen. Jakuba Jasińskiego

płk dypl. Henryk Wolski

płk Henryk Wolski

płk dypl. Henryk Wolski – wstąpił do wojska we wrześniu 1969 r. Cztery lata później promowano go na pierwszy stopień oficerski w Wyższej Szkole Oficerskiej Wojsk Inżynieryjnych. Karierę zawodowa zaczynał w Dębicy od stanowiska dowódcy plutonu, później przez trzy lata dowodził kompanią, a kolejne dwa batalionem. Po ukończeniu Akademii Sztabu Generalnego w 1981 r. skierowano go na stanowisko szefa sztabu batalionu saperów. Następnie był dowódcą 13 batalionu saperów. Przez sześć lat był komendantem 13 Ośrodka Specjalistów Wojsk Inżynieryjnych w Dębicy. W maju 1995 roku objął dowodzenie nowo utworzonym 3 Pułkiem Saperów. Dowodził tą jednostką w bardzo trudnym okresie, kiedy przechodziła głębokie zmiany. W społeczności Dębicy płk Wolski stał się postacią bardzo lubiana i szanowaną. Znakomicie współpracował z władzami miejskimi i samorządowymi. Saperskiemu rzemiosłu pozostał wierny do 1997 r. po czym z poczuciem dobrze spełnionego obowiązku i na własną prośbę odszedł z pierwszej linii. Przez ostatnie dwa lata służby zawodowej pełnił obowiązki komendanta WKU Jasło. Płk dypl. Henryk Wolski był wielokrotnie odznaczany i nagradzany przez przełożonych. Posiada Złoty Krzyż Zasługi, Złoty Medal „Za Zasługi dla Obronności Kraju” oraz srebrny Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”.

płk dypl. Bogusław Placek

płk Bogusław Placek

płk dypl. Bogusław Placek urodził się w 1953 r.w Siedliszowicach (powiat Dąbrowa Tarnowska). Szkołę podstawową ukończył w „witosowskich” Wierzchosławicach. Potem było Liceum Ogólnokształcące w Tuchowie( 1968-1972). W latach 1972- 1976 studiował na WSOWInż. we Wrocławiu. W 1983 roku ukończył Wyższy Kurs Doskonalenia Oficerów, trzy lata później Akademię Sztabu Generalnego WP (dziś Akademia Obrony Narodowej). W 1995 r. skończył studia podyplomowe, a w rok później Kurs Przeszkolenia Operacyjnego oficerów Wojsk Inżynieryjnych. W swej karierze był 3 lata dowódcą plutonu, 4 lata dowodził kompanią, później został komendantem Szkoły Chorążych Wojsk Inżynieryjnych oraz wykładowcą Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Inżynieryjnych we Wrocławiu. Od 1993 roku był starszym oficerem Wydziału Inżynierii Szefostwa Wojsk Inżynieryjnych i Przeciwchemicznych Krakowskiego Okręgu Wojskowego. 4 kwietnia 1997 r. płk dypl. Bogusław Placek przejął obowiązki dowódcy 3 Pułku Saperów i pełnił je do czasu rozwiązania jednostki.

Struktura organizacyjna, zadania, procesy szkolenia oraz baza szkoleniowa 3 psap

3 psap był największym oddziałem inżynieryjnym Korpusu Powietrzno-Zmechanizowanego. Przeznaczony był do realizacji zadań inżynieryjnych, mających wpływ na sprawność i efektywność prowadzenia działań bojowych w skali operacyjno-taktycznej KPZ.

    
Ćwiczenie dowódczo-sztabowe w Krakowie

W skład pułku wchodziło pięć batalionów i sześć kompanii, w tym: 3 bataliony saperów, batalion minowania i batalion maszyn inżynieryjnych, kompania maskowania, kompania rozminowania, kompania dowodzenia oraz kompania remontowa, zaopatrzenia i medyczna, jako pododdziały logistyczne. Ponadto w strukturze organizacyjnej pułku znajdował się patrol rozminowania, który utrzymywany był w stałej gotowości do oczyszczania terenu z przedmiotów wybuchowych i niebezpiecznych.

Głównym organizatorem wykonawstwa zadań realizowanych siłami pułku był dowódca pułku, który do tego celu posiadał sztab, pion szkolenia, logistykę, sekcję społeczno-wychowawczą oraz pion głównego księgowego.

Organizacja, wyposażenie i wyszkolenie pododdziałów pułku pozwalała na realizację zadań wsparcia inżynieryjnego w zakresie zadań mobilności i zapewnia zdolność przetrwania. W szczególności zadania te mogły obejmować:

• prowadzenie rozpoznania inżynieryjnego terenu i przeciwnika na korzyść szczebla nadrzędnego oraz sprawnego wykonywania zadań przez pododdziały pułku;
• wykonanie prac ziemnych podczas rozbudowy fortyfikacji rubieży obrony, rejonów rozmieszczania stanowisk dowodzenia, stanowisk startowych rakiet oraz rubieży ogniowych;
• minowanie i wykonanie niszczeń na kierunkach zagrożeń lub włamań przeciwnika, budowę stref zapór i niszczeń, torowanie przejść w zaporach inżynieryjnych oraz rozminowywanie terenu i obiektów;
• wykonanie inżynieryjnych przedsięwzięć maskowniczych w ramach kompleksowego maskowania operacyjnego;
• realizacje zadań inżynieryjnych w ramach przedsięwzięć ratunkowo-ewakuacyjnych w rejonach masowych zniszczeń.

Dodatkowo w czasie pokoju pułk realizował zadania inżynieryjne przez wydzielone siły w sytuacjach kryzysowych i zagrożeń militarnych, udział w misjach pokojowych oraz ciągłą realizację przedsięwzięć związanych z oczyszczaniem terenu z przedmiotów wybuchowych i niebezpiecznych.

Wykonanie tak złożonych zadań było możliwe tylko przez odpowiednio wyszkolonych specjalistów wojskowych. Dlatego też głównym komponentem pokojowej działalności pułku było szkolenie stanu osobowego oraz zgrywanie komórek organizacyjnych dowództwa i pododdziałów w celu przygotowania ich do wykonywania zadań na wypadek wojny.

      
Żołnierze 3 psap w czasie szkolenia poligonowego

Szkolenie pododdziałów pułku realizowane było na podstawie „Programu szkolenia pododdziałów wojsk inżynieryjnych” w dwunastomiesięcznym cyklu, który obejmował:

• szkolenie podstawowe i okres przygotowania żołnierza specjalisty;
• zgrywanie bojowe drużyny (plutonu), zakończone ćwiczeniem taktyczno – inżynieryjnym i egzaminem;
• zgrywanie bojowe kompanii (batalionu), zakończone ćwiczeniem taktyczno – inżynieryjnym.

      
Bojowy ładunek ŁWD

Z ogólnego schematu szkolenia wyodrębnione było przygotowanie dowódców drużyn w szkołach podoficerskich oraz młodszych specjalistów w ośrodkach szkolenia. Ponadto wiodącą rolę odgrywało przygotowanie kadry zawodowej, które realizowane było w ramach programowego szkolenia oraz szkolenia uzupełniającego. Szkolenie programowe pododdziałów ujęte w odpowiednie cykle przedmiotowe było realizowane zarówno w warunkach garnizonowych jak i na przykoszarowych ośrodkach szkolenia oraz poligonach – w kraju i za granicą.

Szkolenie pododdziału 3 psap na Słowacji

Pułk społeczeństwu

Żołnierze 3 psap przy pomniku Chwała Saperom w Warszawie

Wielka powódź – lipiec 1997

W lipcu 1997 roku, kraj nasz zalał „potop”. Przyszedł w czasie, miejscu i w rozmiarze, jakich nie sposób było przewidzieć w najbardziej złowieszczych prognozach. Zaskoczeni byli wszyscy, w równym stopniu władze kraju, jak i mieszkańcy zalanych miast i wsi. Zaskoczeni byli również meteorolodzy. Nikt nie był w stanie przewidzieć, że nagle, w krótkim czasie, na terenie południowej Polski spadnie taka ogromna lawina deszczu. W górskich regionach ta lawina gwałtownie runęła do wąskich potoków, z nich przelała się do koryt rzek, w ilości ponad dwukrotnie większej w stosunku do największych powodzi, jakie kiedykolwiek ten rejon nawiedziły.

Regiony zamieszkane przez 10 % ludności kraju znalazły się pod wodą, która zabrała pół setki istnień ludzkich, około 140000 osób zmusiła do ucieczki z domów. Wdarła się do 86 miast, w tym do Wrocławia, Opola, Kędzierzyna-Koźle, czyniąc spustoszenia w infrastrukturze. Zalała blisko 900 wsi i pół miliona hektarów ziemi uprawnej. W walce z klęską żywiołową wojsko okazało się niezawodne. Do akcji ratowniczych żołnierze wchodzą metodą: „sygnał-alarm-wyjazd”. Największy wysiłek w walce z żywiołem i przy usuwaniu skutków powodzi włożyły wojska inżynieryjne. To właśnie sprzęt inżynieryjny, zwłaszcza PTS-y oraz żołnierzy-saperów w rejonach zatopionych, witano jak zbawców. Swym profesjonalnym działaniem w akcji przeciwpowodziowej saperzy zyskali uznanie i wdzięczność społeczeństwa oraz władz samorządowych.

3 pułk saperów im. gen. Jakuba Jasińskiego do walki z „powodzią tysiąclecia” wprowadzono na podstawie zarządzenia Dowódcy KOW gen. dyw. Zenona Bryka nr 64 z dnia 17.07.1997 r. Udziałem żołnierzy pułku w akcji przeciwpowodziowej kierował powołany Sztab Kierowania Akcją Przeciwpowodziową w składzie 9 oficerów, kierujący wydzielonymi siłami i środkami do prowadzenia akcji ratowniczej.

W skład sztabu weszli oficerowie:

• ppłk Ryszard Łastowski – wz dowódcy pułku
• mjr Józef Błaszczyk – wz szefa logistyki pułku
• kpt. Cezary Firmanty – wz szefa szkolenia
• ppłk Stefan Zaczyk – dowódca 1 bsap
• kpt. Andrzej Nykiel – wz dowódcy bminż
• mjr Krzysztof Glijer – oficer personalny
• mjr Zbigniew Bernacik – szef sztabu 2 bsap
• kpt. Ryszard Woźny – oficer mobilizacyjny
• ppor. Krzysztof Dworzycki –  oficer operacyjny

W pułku zorganizowano odwód w składzie 120 saperów i 6 transporterów pływających PTS w gotowości do realizacji zadań akcji przeciwpowodziowej w rejonach nakazanych przez przełożonych.

Udział żołnierzy pułku w tym przedsięwzięciu można podzielić na dwa etapy:

• etap I – akcja przeciwpowodziowa;
• etap II – usuwanie skutków powodzi.

Do głównych zadań realizowanych w I etapie (09-15.07.97 r.) należało:

• umacnianie istniejących wałów oraz tworzenie doraźnych zapór przeciwpowodziowych,
• ewakuacja ludności z zalanych terenów,
• dowóz żywności, wody pitnej i środków medyczno-sanitarnych.

żołnierze 3 psap w czasie akcji przeciwpowodziowej 

W celu realizacji tych zadań powołano w trybie alarmowym żołnierzy rezerwy – operatorów PTS: (kpr.rez. Roman Fajkowski, kpr.rez. Sylwester Bieszczad, kpr.rez. Grzegorz Żegleń, st.szer,.rez. Wiesław Świtowiec, st.szer.rez. Roman Pietrzyk, st.szer.rez. Marek Kalita, st.szer.rez. Stanisław Wielgus, szer.rez. Wiesław Napora). Obsługi PTS skierowano m. in. do miejscowości: Kędzierzyn-Koźle i Racibórz, Tarnowskie Góry, Borowa, Pacanów. Dowódcami PTS-ów byli: st.sierż Janusz Sidorowicz, plut. Jan Tarnopolski, ppor. Dariusz Grzesik, ppor. Grzegorz Wtykło, mł.chor. Krzysztof Mikołajczyk, plut. Jerzy Szypułka, chor. Piotr Ordynowski. Zorganizowany odwód w składzie 120 saperów wyposażonych w sprzęt i środki do prowadzenia akcji przez 5 dni, skierowany był w rejon miejscowości Glinki Małe w celu naprawy wału wiślanego.

żołnierze 3 psap w czasie akcji przeciwpowodziowej

Szczególną ofiarnością oraz dużym zaangażowaniem w walce z żywiołem wyróżnili się:

• st.sierż. Janusz Sidorowicz
• plut. Jan Tarnopolski
• mł.chor. Dariusz Citak
• kpr.rez. Roman Fajkowski
• kpr. Grzegorz Prażmo
• st.szer. Tomasz Golec

Po przejściu fali powodziowej i ustąpieniu rozlewisk żołnierze 3 psap aktywnie uczestniczyli w II etapie tj. w likwidowaniu skutków powodzi. Łącznie do zadań wydzielono siły i środki w składzie 36 żołnierzy, 9 maszyn do prac ziemnych, 6 środków transportowych. Dębiccy saperzy likwidowali skutki powodzi m. in.w miejscowościach: Limanowa, Laskowa, Tymbark, Łąkta Dolna, Żygocina.

Do głównych zadań, realizowanych w II etapie należało:

• odtwarzanie koryt i umacnianie brzegów potoków górskich,
• usuwanie osuwisk i powalonych drzew,
• naprawa dróg,
• remont obiektów szkolnych.

Szczególną ofiarnością oraz dużym zaangażowaniem w likwidowaniu skutków powodzi wyróżniali się:

• kpt. Wieńczysław NOWAK
• plut. Andrzej STRĘK
• st.kpr.ndt. Janusz LITAK
• st.szer.ndt. Tomasz MIAZGA
• st.szer. Jacek SZTORC

Saperzy dębiccy za heroiczną postawę w czasie klęski żywiołowej zyskali wdzięczność i uznanie powodzian, administracji państwowej, przełożonych i różnych organizacji oraz grup społecznych. St. sierż. Janusz Sidorowicz i kpr. Grzegorz Prażmo za bohaterstwo, niesioną pomoc w obliczu zagrożenia życia ludzi w czasie powodzi zostali przyjęci i uhonorowani przez Prezydenta RP Aleksandra Kwaśniewskiego.

st. sierż. J. Sidorowicz otrzymuje odznaczenie z rąk Prezydenta Rzeczypospolitej

Za ogromne zaangażowanie społeczności 3 Pułku Saperów, koordynację i sprawne przeprowadzenie niezbędnych działań zabezpieczających podczas akcji przeciwpowodziowej zostali wyróżnieni „Medalem za zasługi w zwalczaniu powodzi”:

1) złotym:

• płk dypl. Bogusław PLACEK
• ppłk mgr inż. Ryszard ŁASTOWSKI

2) brązowym:

• mł.chor. Krzysztof MIKOLAJCZYK
• st.szer.Tomasz  GOLEC  

Patrol rozminowania 3 psap

Wizytówką 3 psap były patrole minerskie, które nieprzerwanie od zakończenia II wojny światowej  walczyły z „zardzewiałą śmiercią”. Arsenał II wojny światowej był ogromny, walczące strony stosowały 78 rodzajów min, bomby lotnicze różnej konstrukcji, wagomiaru, amunicję artyleryjską i strzelecką różnego przeznaczenia oraz różnego rodzaju środki walki zbrojnej pochodzące ze zrzutów a także produkcji partyzanckiej. Ponad półroczna stabilizacja frontu, zgromadzone duże zapasy środków bojowych oraz uporczywa walka są przyczyną tego, że Ziemia Ojczysta kryje w sobie jeszcze miliony bomb, min, granatów oraz różnego rodzaju amunicji artyleryjskiej i strzeleckiej.

Dla zobrazowania skali pracy patroli przedstawiamy wybrane przykłady ich działalności:

• 1995 r. wieś Biadoliny Szlacheckie /woj. małopolskie/ – w trakcie nadzoru saperskiego przed wycinką lasu patrol wykrył i unieszkodliwił ponad 800 pocisków artyleryjskich, które mieszkańcy w ciągu jednej nocy w 1946 r. zebrali i zakopali w okolicznym lesie, aby saperzy nie wysadzili ich na miejscu i nie spowodowali zniszczenia domów. Tajemnica wyjaśniła się dopiero po 50-ciu latach;
• 1996 r. Jaszczurówka /woj. małopolskie/ – w trakcie nadzoru saperskiego patrol wykrył i unieszkodliwił 154 granaty ręczne produkcji rosyjskiej, które znajdowały się w rejonie ujęcia wody dla Zakopanego;
• 1996 r. Rzezawa – /woj. małopolskie/ na strychu Domu Ludowego patrol unieszkodliwił znalezione w skrytce 9 granatów niemieckich;
• 1996 r. Stalowa Wola – w trakcie wspólnej nocnej akcji z policja patrol unieszkodliwił 4 granaty ręczne produkcji niemieckiej oraz 20 szt. amunicji strzeleckiej, przy których manipulował nieletni, niepełnosprawny chłopiec;
• 1997 r. Parkosz – /woj. podkarpackie/ – w trakcie prac ziemnych zgłoszono znalezienie pocisku artyleryjskiego, po przybyciu patrol zlokalizował w bezpośrednim sąsiedztwie jeszcze 15 pocisków kaliber 152 mm;
• 1997 r. Róża /woj. podkarpackie/ – na podwórku jednego z gospodarzy patrol wykopał i unieszkodliwił 92 granaty moździerzowe kaliber 82 mm;
• 1998r. Nowy Sącz /woj. małopolskie/ – patrol wydobył z rzeki Dunajec 200 kg bombę leżącą w tym miejscu od wojny;
• 1998 r. Latoszyn /woj. podkarpackie/ – w trakcie prac budowlanych gospodarz wykopał na podwórku kilka nieznanych mu przedmiotów, przybyły na miejsce patrol rozpoznał w nich niemieckie miny przeciwpiechotne typu SMi-35. Patrol sprawdził teren i unieszkodliwił łącznie 1568 min ppiech. tego samego typu (Springemine), TMi-Pilz 43, Stockmine oraz kilka min rosyjskich TMB-2;
• 1998 r. Siedliska i Jaworze /woj. podkarpackie/ – patrol wykrył i unieszkodliwił 15 pocisków artyleryjskich kaliber 203 mm oraz 23 pociski kaliber 100 mm;
• 1999 r. Smoczka /woj. podkarpackie/ – w lesie odkryto i unieszkodliwiono 25 bomb lotniczych o wadze 50 i 100 kilogramów każda;
• 1999 r. Krempna /woj. podkarpackie/ – patrol wykrył i unieszkodliwił kilkadziesiąt różnego rodzaju pocisków artyleryjskich, granatów, amunicji strzeleckiej, materiałów wybuchowych i min zakopanych przez mieszkańców wsi. Wśród min były również min szklane, których pochodzenie stanowi w dalszym ciągu zagadkę.
• 1999 r. Odrzykoń /woj. podkarpackie/ – unieszkodliwiono 10 pocisków rakietowych „Katiusza” oraz 21 granatów moździerzowych;
• 999 r. Chorzelów /woj. podkarpackie/ – patrol unieszkodliwił ponad 2 tysiące sztuk pocisków przeciwlotniczych i setki sztuk amunicji karabinowej na działce rekreacyjnej;
• 2000 r. Smoczka /woj. podkarpackie/ – patrol unieszkodliwił 25 min TMi-35 prod. niemieckiej w większości uzbrojonych;
• 2000 r. Smoczka /woj. podkarpackie/ – patrol wykrył i unieszkodliwił 3 bomby lotnicze, 8 pocisków artyleryjskich kaliber 152 mm.  

Niewybuchy przygotowane do wysadzenia na poligonie 

Wiele innych prac patrolu pozwala stwierdzić, że miejsc takich jak wyżej wspomniane może być znacznie więcej. Z chwilą utworzenia 3 psap w maju 1995 roku funkcjonowały 2 patrole oczyszczania terenu z przedmiotów niebezpiecznych i wybuchowych, które zabezpieczały województwa Polski południowej. Patrol nr 1 – dowodzony przez mł. chor. szt. Henryka Srokę, działający na terenie woj. tarnowskiego i nowosądeckiego oraz patrol nr 2 dowodzony przez st. chor. szt. Waldemara Szota, działający na terenie woj. tarnobrzeskiego i kieleckiego.

Od 1998 r. patrol st. chor. szt. Waldemara Szota oddelegowany został do WCS ONZ Kielce w celu oczyszczania terenu województwa, a w wyniku decyzji przełożonych od października 1999 r. został etatowo przekazany do WCS ONZ w Kielcach.

Ciężka i odpowiedzialna praca była doceniana zarówno przez przełożonych jak i władze cywilne, czego wyrazem były wyróżnienia dla uczestników akcji m. in.: srebrny Krzyż Zasługi przyznany przez Prezydenta RP dla mjr Krzysztofa Glijera, oraz brązowy Krzyż Zasługi dla mł. chor. szt. Henryka Sroki wzorowego dowódcy patrolu rozminowania. Honorowe odznaki „Zasłużony dla województwa” otrzymali mjr Krzysztof Glijer oraz mł. chor. szt. Henryk Sroka. Medale „Za rozminowanie Kraju”, otrzymał dowódca 3 psap płk dypl. Bogusław Placek, mjr Krzysztof Glijer i mł. chor. szt. Henryk Sroka.

mjr Krzysztof Glijer odznaczany przez Prezydenta Rzeczypospolitej

Wśród najbardziej wyróżniających się żołnierzy, którzy w tych latach realizowali z olbrzymim poświęceniem pracę i którym należą się słowa uznania wymienić należy: mjr Krzysztofa Glijera, mł. chor., szt. Henryka Srokę, st. sierż. Andrzeja Pociaska, plut. Jacka Zawiszę, kpr. Andrzeja Cieślę, kpr. Dariusza Parę, kpr. Roberta Wronę. st. szer. Marcina Jezuita, st., szer. Romana Lasko, st. szer. Michała Tatarczucha, st. szer. Piotra Hodora, st. szer. Pawła Augustynowicza i st. szer. Bogdana Krawczyka.

Oprócz akcji oczyszczania terenu z przedmiotów niebezpiecznych i wybuchowych prowadzone były akcje profilaktyczne dla uczniów szkół, podczas których byli oni informowani i przestrzegani przed skutkami lekkomyślnego obchodzenia się z nieznanymi przedmiotami.

PRACE NA RZECZ GOSPODARKI NARODOWEJ

Oprócz codziennego szkolenia programowego specjaliści pułku realizowali zadania na rzecz Gospodarki Narodowej, polegające na wyburzaniu metodą wybuchową nieczynnych obiektów przemysłowych. W latach 1995-1999 wyburzonych zostało pod kierownictwem mjr Krzysztofa Glijera m. in. 5 kominów przemysłowych 4 budynki i hale przemysłowe. Saperzy wykazali się bardzo dużą fachowością i zyskali uznanie wśród społeczeństwa.

SAPERZY DĘBICCY SPOŁECZEŃSTWU GMINY GDÓW

Budowa kopca, jako pomnika w formie sztucznie usypanego pagórka jest przejawem patriotyzmu współczesnych pokoleń oraz wyrazem pamięci i hołdu wobec bohaterów narodowych. Jest ideą typowo polską ( na terenie Polski jest ponad 35 kopców). Najwięcej poświęcono Kościuszce – 12. Pierwszy kopiec w Polsce kazał usypać Stefan Batory w Świrze koło Święcian na pamiątkę zwołania pospolitego ruszenia. Ostatnio usypano marszałkowi Piłsudskiemu. Miastem kopców jest Kraków (Krakusa, Wandy, Kościuszki i Piłsudskiego; legenda głosi także o kopcu wawelskim i kopcu babki Krakusa, który podobno rozebrali poszukiwacze skarbów).

Współcześnie kopiec buduje się wykorzystując maszyny inżynieryjne, a nie sypie. Dawniej nosząc ziemię na kopiec, tysiące Polaków oddawało swe uczucia, demonstrując jedność, solidarność i miłość do ojczyzny. Kopiec był symbolem Polski walczącej z zaborem. Dlatego Niemcy zrównali z ziemią poznański kopiec Wolności, a Armia Czerwona niszczyła kopce na wschodzie. Dzisiejsza technika sypania powoduje zanik entuzjazmu, inicjatywy, aplauzu, jednak liczy się idea, nawiązanie do tradycji, wyzwanie rzucone materializmowi naszych czasów.

Budowa kopca służy wzbogacaniu motywacji patriotycznej i stanowi uznanie i pamięć po wybitnych Polakach. Dlatego, w 1997 r. – w 200 rocznicę powstania „Mazurka Dąbrowskiego”, w Pierzchowie koło Gdowa (woj.krakowskie), miejscu urodzenia generała Jana Henryka Dąbrowskiego, usypany został kopiec przez żolnierzy 3 psap.  Dzieło to powstało z inicjatywy Stowarzyszenia Miłośników Tradycji Mazurka Dąbrowskiego, którego prezesem małopolskiego oddziału jest prof. Kazimierz Bielenin. Kopiec ma 7 m wysokości i 18 m średnicy. Zwieńcza go pamiątkowy obelisk. Autorem projektu jest prof. Marian Konieczny.

Prace ziemne od kwietnia 1996 roku wykonywali żołnierze bminż i 1 bsap, dowodzeni przez mjr inż. Janusza Woźniaka, kpt. Stefana Babiarza, kpt. Wieńczysława Nowaka, por. Jerzego Górala. Przy budowie bryły kopca wykorzystane zostały maszyny inżynieryjne: spycharko – ładowarka SŁ-34; spycharka DZ-27S; oraz samochody: Star 660 do przewozu osób i 2 wywrotki Kraz do przemieszcza­nia ziemi. Maszyny inżynieryjne wykorzystano do równania gruntów, placu, przemieszczania mas ziemi na odległość do 100 m, zgarniania w pryzmy oraz do załadunku gruntu i materiałów sypkich na środki transportu. Łącznie przewieziono 1200 m3 ziemi na odległość 2 kilometrów, wykonując 200 kursów samochodami – wywrotkami. Był to prawdziwy poligon doświadczalny oraz praktyczne sprawdzenie umiejętności specjalistycznych operatorów spycharek i kierowców. Prace ziemne zostały wykonane w nakazanym terminie. Wykonywane zadanie dla żołnierzy było prawdziwą lekcją kultywowania polskich tradycji patriotyczno-wojskowych oraz przyczyniło się do rozwinię­cia współpracy ze społeczeństwem lokalnym.

Kopiec J.H. Dąbrowskiego w Pierzchowie koło Gdowa

wykonany przez żołnierzy bminż. 3 psap

UDZIAŁ ŻOŁNIERZY 3 PUŁKU SAPERÓW W MISJACH POKOJOWYCH ONZ

Chlubną kartę żołnierza polskiego stanowi udział w misjach pokojowych podejmowanych przez Organizację Narodów Zjednoczonych. Z 50-letniej praktyki ONZ wynika, że podejmowane one były z konieczności narzuconej rozwojem sytuacji w różnych regionach świata. Miały być praktyczną odpowiedzią na problem wymagający rozwiązania. Dlatego też mandat każdej z tych operacji był ustalony oddzielnie, z uwzględnieniem istniejących uwarunkowań oraz celów, jakie w operacji chciano osiągnąć.

Do wspólnych elementów zawartych w mandatach większości misji, zaliczyć można takie zadania jak:

• nadzorowanie i pomoc w utrzymaniu przerwania ognia;
• pomoc w procesach wycofywania wojsk;
• tworzenie strefy buforowej między wojskami stron przeciwnych.

Mimo różnorodności tworzonych misji pokojowych można wyróżnić pewną wspólną cechę – jest nią zgoda stron konfliktu na wprowadzenie misji. Ich zgoda dotyczy nie tylko operacyjnego „zainstalowania się” misji, ale również sposobu wprowadzania w życie postanowień mandatowych misji. Strony konfliktu uczestniczą również w konsultacjach, co do składu krajów uczestniczących w misji poprzez wysłanie swoich wojsk. Personel wojskowy operacji pokojowych uczestniczy w nich na zasadzie dobrowolności, wybierany spośród państw członkowskich ONZ. Przybywając w rejon misji przechodzi on pod dowództwo Sekretarz Generalnego ONZ we wszystkich sprawach operacyjnych, podejmowanych przez jego przedstawiciela, jakim jest Dowódca Sił operacji pokojowej. Żołnierz polski cieszył się i cieszy dużym zaufaniem w wykonywaniu powierzonych zadań. 

st. chor. szt. Zdzisław Grzywa – PKW Syria

W dotychczasowej historii Jednostki Wojskowej z Dębicy, żołnierze-saperzy uczestniczyli w następujących misjach pokojowych:

• UNDOF – Siły Narodów Zjednoczonych ds. Nadzoru Rozdzielenia Wojsk na Wzgórzach Golan Powołane w 1974 r. w celu nadzorowania zawieszenia broni między Izraelem i Syrią oraz ustanowienia strefy buforowej między siłami zbrojnymi tych państw. W okresie od czerwca 1974 roku do grudnia 1993 roku w składzie tych sił znajdowała się polska jednostka logistyczna, zastąpiona w 1994 roku przez batalion piechoty.
• UNIFIL – Tymczasowe Siły Zbrojne Narodowe Zjednoczonych w Libanie Utworzone w 1978 roku w celu potwierdzenia wycofania się sił izraelskich z południowego Libanu, przywrócenia pokoju i bezpieczeństwa w tym regionie oraz udzielenia pomocy rządowi Libanu w przywróceniu jego skutecznej administracji. W ramach tych sił od czerwca 1992 roku służbę pełni polska jednostka medyczna, a od kwietnia 1994 roku – batalion logistyczny.
• UNPROFOR – Siły Ochronne Narodów Zjednoczonych w Jugosławii SFOR – (tereny byłej Jugosławii) Utworzone w 1992 roku w celu nadzorowania wycofywania się wojsk federalnych z terenu Chorwacji oraz ochrony ustanowionych przez ONZ stref zdemilitaryzowanych, jak również zorganizowanej pomocy humanitarnej, zwłaszcza na terenie Bośni i Hercegowiny. W siłach tych uczestniczą od kwietnia 1992 roku ze strony polskiej: batalion piechoty, obserwatorzy cywilni, policjanci oraz od kwietnia 1993 roku, straż graniczna (w Macedonii).
• UNTAC – Wojskowy Zespół Łącznikowy Narodów Zjednoczonych w Kambodży Powołany po wygaśnięciu mandatu Tymczasowej Administracji Narodów Zjednoczonych w Kambodży.

Nasi żołnierze podczas uczestnictwa w misjach zajmowali różne stanowiska służbowe od: sapera, patrolowego, d-cy drużyny, d-cy plutonu, d-cy kompanii, szefa saperów batalionu do Dowódcy Polskiego Kontyngentu Wojskowego w siłach rozjemczo-obserwacyjnych UNDOF Syria – ppłk W. Szmajda.

 ppłk Wojciech Szmajda

Z powierzonych zadań wywiązywali się na poziomie bardzo dobrym, o czym świadczą oceny przełożonych oraz pisma gratulacyjne do Dowódcy JW w Dębicy.

LISTA UCZESTNIKÓW MISJI POKOJOWYCH SAPERÓW DĘBICKICH

• ppłk SZMAJDA Wojciech
• ppłk SUŁKOWSKI Adam
• mjr WOŹNIAK Janusz
• mjr SURY Aleksander
• mjr KALITA Marek
• kpt. NOWAK Wieńczysław
• kpt. LIPCZYŃSKI Romuald
• kpt. GĄSIOREK Dariusz
• por. DOMAGALSKI Henryk
• por. WARCHOŁ Lucjan
• por. WTYKŁO Grzegorz
• st. chor. szt. DZIEDZIC Janusz
• st. chor. szt. SAJKOWSKI Stanisław
• st. chor. szt. GRZYWA Zdzisław
• st. chor. szt. KRÓL Zdzisław
• chor. szt. KUSZ Ryszard
• chor. szt. ORGANIŚCIAK Sławomir
• chor. szt. KAMIŃSKI Stefan
• st. chor. KRYSZCZUK Leszek
• st. chor. SROKA Henryk
• chor. TRYK Dariusz
• chor. GWÓŹDZ Grzegorz
• st. sierż. szt. KOCHANOWSKI Eugeniusz
• st. sierż. GALARA Janusz
• st. sierż. HUDYKA Jacek
• sierż. szt. CIUPEK Zbigniew
• sierż. KALINOWSKI Zbigniew
• sierż. KALINOWSKI Wiesław
• plut. KOGUT Grzegorz

WIZYTA PREZYDENTA RP W 3 psap

4 maja 2000 roku Prezydent RP Aleksander Kwaśniewski odwiedził 3 Pułk Saperów w Dębicy z okazji 120 – rocznicy utworzenia Garnizonu Wojskowego w Dębicy.

       Wizyta Prezydenta RP Aleksandra Kwaśniewskiego w 3 psap

Zwracając się do żołnierzy Prezydenta RP powiedział m.in.: Od ponad pół wieku jesteście godnymi kontynuatorami tradycji saperów z Błękitnej Armii gen. Hallera i tych z Samodzielnego Kołobrzeskiego Batalionu. Spadkobiercami tradycji walk wojny 1920 roku oraz walk z hitlerowskim faszyzmem, jednostek odznaczonych krzyżem Virtuti Militari. Dziś, w czasie pokoju, jesteście gotowi do niesienia pomocy w przypadku klęsk żywiołowych. Pospieszyliście z pomocą powodzianom przed trzema laty, pomagając im później przy likwidacji zniszczeń na terenach południowej Polski. Zasługujecie codzienną służbą na uznanie i wdzięczność społeczności Dębicy.

Wizyta Prezydenta RP Aleksandra Kwaśniewskiego w 3 psap

Prezydent RP dokonał odsłonięcia obelisku z tablicą pamiątkową „Chwała Saperom” – poświęconej saperom poległym podczas II wojny światowej.

Obelisk w hołdzie żołnierzom wojsk inżynieryjnych na terenie byłego 3 psap

LIKWIDACJA JEDNOSTKI.

Wiadomości o przeniesieniu lub całkowitej likwidacji 3psap docierały do Dowództwa Pułku i społeczności Dębicy już od końca lat dziewięćdziesiątych ubiegłego stulecia. Jednak rok 2001 był przełomowy i decydujący o dalszych losach pułku.

Na podstawie rozkazu Szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego Nr 0-82/Org/P5 z dnia 9 marca 2001r., 3 pułk saperów w Dębicy zastaje rozformowany. Rozkazem Nr Pf-16/Org. Dowódcy Śląskiego Okręgu Wojskowego z dnia 19.04.2001r., działającym w wykonaniu rozkazu Dowódcy Wojsk Lądowych Nr 0-64 z dnia 3 kwietnia 2001r. w sprawie rozformowania i przedyslokowania wybranych jednostek organizacyjnych Wojsk Lądowych w 2001r., w terminie do dnia 30 września 2001r. zdjęto z zaopatrzenia logistycznego czasu „P” i „W” niżej wymienione jednostki w 3psap:

• Komendę Garnizonu Dębica
• Garnizonowy Węzeł Łączności
• Wojskową Administrację Koszar

W dalszej kolejności, na podstawie rozkazu Dowódcy Korpusu Powietrzno-Zmechanizowanego w Krakowie, NR Z-64 z dnia 23.05.2001r. przekazano z dniem 30.09.2001r. jednostki 3psap do wyznaczonych oddziałów i związków taktycznych. Tym samym rozkazem przekazano Patrol Rozminowania do 21 Brygady Strzelców Podhalańskich w Rzeszowie.

Rozkaz powyższy nakazywał zakończyć działalność logistyczną i finansową 3Pułku Saperów z dniem 30.11.2001r. Sztandar 3psap zastał przekazany do zbiorów Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie w dniu 19.12.2001r.

Ostatnie dowództwo 3psap w Dębicy:

Dowódca – płk Bogusław Placek – pierwszy z prawej

Zastępca Dowódcy – ppłk Ryszard Łastowski – w środku

Szef Sztabu – ppłk Wojciech Szmajda – pierwszy z lewej

Szef Logistyki – ppłk Andrzej Niedbał – drugi z lewej

Szef Szkolenia – mjr Wiesław Chadała – drugi z prawej

Oficjalnie 3 Pułk Saperów im. gen. Jakuba Jasińskiego przestał istnieć  31.12.2001r.

Do końca marca 2002r. działała na terenie byłej już jednostki wojskowej Grupa Likwidacyjna, której zadaniem było rozliczyć pozostały majątek jednostki i przekazać obiekty koszarowe dla Agencji Mienia Wojskowego. W późniejszym terminie obiekty przekazano dla Miasta Dębica.